Wymiana oleju hydraulicznego w koparce – jak często i jaki olej wybrać?

Olej hydrauliczny to jeden z najważniejszych płynów eksploatacyjnych w koparkach i innych maszynach budowlanych. To właśnie od niego zależy prawidłowość pracy układów hydraulicznych i napędzanych nimi elementów roboczych. Dbanie o jego prawidłowy poziom i regularną wymianę powinno być więc jednym z priorytetów operatora/właściciela maszyny.

Dlaczego regularna wymiana oleju hydraulicznego w koparce jest taka ważna?

Podobnie jak olej silnikowy, oleje hydrauliczne z czasem ulegają zużyciu – utleniają się, stopniowo tracąc swoje właściwości smarujące i robocze. Ponadto w ciągle pracującym oleju pojawiają się różne zanieczyszczenia, np. opiłki metali z ruchomych elementów – im więcej zanieczyszczeń, tym większe tarcie. Pociąga to za sobą szybsze zużywanie się elementów układów hydraulicznych i generuje dodatkowe koszty związane z wymianą części.

Bardzo ważnymi elementami koparek korzystającymi z oleju hydraulicznego są także zwolnice – są to urządzenia umieszczane przy kołach napędowych, których zadaniem jest zwiększanie momentu obrotowego przy samym końcu układu napędowego. Dzięki ich zastosowaniu koparki i inne maszyny mogą łatwiej pokonywać trudny teren bez zwiększania masy większości elementów układu napędowego. Składają się one z hydromotoru i przekładni zębatych.

Podsumowując – zwlekając z wymianą oleju można poważnie zaszkodzić maszynie i ponieść znacznie wyższe wydatki niż nawet kilkukrotny koszt wymiany oleju.

Jak często należy wymieniać olej hydrauliczny?

Aby maksymalnie wydłużyć żywotność układu hydraulicznego, zaleca się wymieniać olej hydrauliczny co 3000 motogodzin. Oczywiście przy wzmożonej eksploatacji częstotliwość wymiany oleju może być wyższa.

Przy każdej wymianie oleju należy też sprawdzić, w jakim stanie jest filtr oleju. Na ogół zaleca się, aby przy wymianach płynów eksploatacyjnych zamontować nowe filtry – to zdecydowanie najbezpieczniejsze rozwiązanie, które pozwoli zachować sprawność maszyn budowlanych na długi czas.

Rodzaje oleju hydraulicznego

Na rynku dostępne są różne oleje hydrauliczne, które mają odmienne zastosowanie. Dostępnych jest łącznie 7 typów o odmiennym przeznaczeniu:

• HH – to grupa rafinowanych olejów mineralnych pozbawionych dodatków. Nadają się do układów, od których nie wymaga się dużej wydajności. Oleje HH stosuje się głównie w starszych maszynach.
• HL – rafinowane oleje mineralne z dodatkami hamującymi utlenianie i korozję. Są dość uniwersalne i popularne. Przeznaczone są do układów podlegających umiarkowanym obciążeniom hydrostatyczny, nienarażonych na gwałtowne zmian temperatur otoczenia.
• HR – stosunkowo rzadko stosowany typ rafinowanego oleju mineralnego z dodatkami modyfikującymi lepkość i inhibitorami korozji/utleniania. Sprawdza się w średnio obciążanych układach pracujących w otoczeniach o zmiennej temperaturze.
• HM – grupa ta obejmuje głęboko rafinowane oleje mineralne z inhibitorami utleniania oraz dodatkami przeciwtarciowymi (EP) i przeciwzużyciowymi (AW). Zapewnia im to lepsze właściwości smarne i umożliwia stosowanie w mocno obciążonych maszynach i hydrostatycznych układach hydraulicznych wysokiego ciśnienia. W nomie DIN tej kategorii odpowiada olej HLP.
• HV – stworzono go z myślą o wyjątkowo trudnych warunkach roboczych. Zawiera te same dodatki, co grupa HM oraz modyfikatory lepkości, dzięki którym sprawdza się doskonale zarówno przy statycznych, jak i mobilnych układach. Także tych pracujących w zmiennych temperaturach i przy wysokim ciśnieniu. W normie DIN oleje te figurują jako HVLP.
• HLPD – ten rodzaj oleju funkcjonuje wyłącznie w normie DIN. Zawiera te same dodatki, co oleje HM/HLP, ale jest wzbogacony o detergenty, które wydłużają żywotność płynu, neutralizując substancje wpływające na jego degradację. Pozwala to stosować olej hydrauliczny HLPD w układach mających styczność z wodą.
• HG – ten podtyp pojawia się w normie ISO/DIS 6743 i wykazuje te same cechy, co olej HM, ale ma lepsze właściwości smarne. Zapewnia mu to zwiększoną odporność udarową szczególnie przydatną dla maszyn pracujących przy wyjątkowo dużych obciążeniach.

Jak dobrać olej hydrauliczny do koparki?

Najlepszym wyborem będzie oczywiście olej hydrauliczny rekomendowany przez producenta danej maszyny. Takie płyny eksploatacyjne zapewnią prawidłową pracę hydrauliki, niezakłócony przepływ oleju oraz właściwą wydajność procesu filtracji.

Ewentualnie można zastąpić go zamiennikiem o takich samych właściwościach. Należy jednak przy tym uważać – zły dobór oleju może skutkować poważną awarią całego układu hydraulicznego i unieruchomieniem koparki na długi czas.

Wymiana oleju hydraulicznego w koparce – podsumowanie

Olej hydrauliczny, podobnie jak inne płyny eksploatacyjne, podlega naturalnym procesom starzenia, z czasem tracąc swoje właściwości. Dochodzi również do kumulacji zanieczyszczeń. Właśnie dlatego trzeba go regularnie wymieniać. Sama wymiana oleju hydraulicznego nie jest przesadnie wymagająca – wystarczy odessać cały płyn z układu, a następnie zalać nowym olejem, wypełniając nim zbiornik do maksymalnej dopuszczalnej pojemności.